Mijn Executieve Functies, mijn Alles

Gepubliceerd op 13 maart 2021 om 16:28

Ze roept echt ALTIJD door de klas.

Hij vergeet DAGELIJKS wel 1 of 2 werkboeken.

NOOIT vindt hij zijn schrijfpotlood.

Ze heeft ALLES gehoord, behalve de vraag.

Hij kan ZO boos worden wanneer er wat veranderd in de planning.

Ze HUILT echt ELKE dag omdat iets niet onmiddellijk lukt.

Hij is ook ALTIJD te laat,…

 

Wie mijn IG volgt is er al van op de hoogte dat dit een van MIJN dingetjes is. ;-)

 

Tijdens de opleiding ergotherapie was ik al getriggerd door het leren kennen van deze breinfuncties en door mijn werk als ondersteuner kom ik veel in contact met leerkrachten en ouders die keer op keer terugkomende verhalen weten te vertellen. Heel veel van deze verhalen kan je herleiden naar de executieve functies.

Het lijkt tegenwoordig wel een modewoord. Het klinkt dan ook wel wat geleerd he ;-)

 

Zo veel voorbeelden, zo veel verhalen! Maar Wat zijn dat nu die executieve functies?

 

Kort gezegd… Het is ALLES wat je nodig hebt om een opdracht van de uitleg tot het toonmoment tot een goed eind te brengen. En geloof mij! Daar is HEEL wat breinactiviteit voor nodig.

 

Literatuur spreekt van 6 tot wel 15 verschillende functies. Daar maak ik zelf natuurlijk weer een eigen indeling van. Zo blijft het makkelijk voor iedereen ;-)

 

(Even) Op een rij!!

 

‘BASIS’ functies waarop ook in de kleuterschool al kan op worden ingezet.

Inhibitie, Werkgeheugen en cognitieve flexibiliteit

 

Inhibitie/impulscontrol:

Jezelf stop toeroepen. Eerst denken, dan doen

 

 Voorbeelden van goede inhibitie-skills: 

Je vinger in de lucht steken voor je antwoordt

Van de taartjes/ koekjes kunnen blijven tot iedereen aan tafel zit

Je GSM aan de kant laten liggen tijdens de vergadering/ in de wagen

In de kring blijven zitten tijdens een voorleesverhaal

In het ‘gekozen’ hoekje blijven spelen tot het wisselsignaal

 

 

 

 

 

Tips:

Oefen op : ik STOP! Ik DENK! Ik DOE! het verwoorden van dit 'versje' voor de kids antwoorden is de eerste stap om dit ook effectief te gaan doen.

Doe dit zelf ook.

Tel luidop tot 3 voor je de kids laat antwoorden

Bespreek impulsief gedrag. 'waarom deed je dat?', 'hoe zou je het volgende keer kunnen aanpakken?' niet dat ze daar onmiddellijk gaan kunnen op antwoorden, maar het doet hen denken over het gedrag.

 

Spellen:

Doe de stop dans! Speed Cups, Halli-Galli, Jungle Speed, Ubongo, Dobble, Dier op Dier

 

 

Werkgeheugen:

Onthouden waar je mee bezig bent en weten welke stapjes (=deeltaken) je hiervoor moet uitvoeren.

 

De sleutels die altijd ‘verdwijnen’

Ook als de telefoon gaat nog weten dat je aardappelen aan het koken was

Weten welk handboek je nodig hebt voor het huiswerk

Die jas hoort aan de kapstok met je eigen kenteken, niet zo maar ergens op de grond

Je eigen plekje in de klas onthouden

 

Tips:

Laat je kind de spelregels uitleggen

Laat een (meervoudige) opdracht herhalen voor ze deze uitvoeren. 

Werk met pictogrammen om aan te duiden waar bv. de jassen moeten hangen, waar welk speelgoed moet,... 

Zorg voor een rustige omgeving en bedenk (samen) geheugensteuntjes

 

Spellen:

Speel memory (Haba heeft er echt leuke ;-)), Sterk als een draak en Klaas klauter zijn maar enkele voorbeelden hiervan. Kwartetten, Zeeslag,  Dobble, jungle speed,...

Cognitieve flexibiliteit:

Omgaan met (plotse) veranderingen in de planning

 

Op die wegomlegging had je niet gerekend. Net nu je GSM/navigatiesysteem het opgaf.

De melk die op is wanneer je ontbijtgranen wil eten

Een vriendje dat ziek de play-date afbelt

De turnleerkracht die afwezig is en je nu niet naar de turnzaal kan

Het erg hard regent en er nu niet buiten kan gefietst worden

Tips: 

Zet voorspelbaarheid niet te vast! Maak ruimte in de dagplanning voor wanneer er iets tussenkomt (werk bv. met wisselbare kaartjes)

Speel eens bij een kleurendobbelsteen dat groen blauw is en blauw groen.

Neem eens een andere dag naar school, de bakker, oma en opa,... (mijn kids werden hier in het begin echt gek van)

 

Spellen:

Vlotte geesten (ook vereenvoudigd te spelen), Betoverd Doolhof, Slodderheks, Koehandel, 4 op een rij, Rolit, Schaken, Exploderende katten (wat een naam!!), SET, Sterk als een draak ...

Emotieregulatie:

Je emoties je gedrag niet laten beheersen

 

Vloekend en tierend op zoek naar je autosleutels

Huilend voor je werkschrift, omdat je niet meer weet hoe je de oefeningen moet oplossen

De trap op stampen wanneer mama NEEN zei

Gaan slaan en gooien met speelgoed wanneer een ander je blok afneemt

Niets meer kiezen wanneer je niet in jouw favoriete hoekje kan

 

 

Tips:

Creëer voorspelbaarheid (maar zet ze niet TE vast ;-))

Geef zelf het goede voorbeeld en probeer consequent te reageren op situaties

Zorg voor een duidelijk afgebakend 'rustplekje' in huis/de klas waar het kind even tot zichzelf kan komen

Laat je kind niet altijd (bijna) winnen

 

Spellen:

Alle Smartgames, Dier op Dier, PISA, Hanabi, Exit, 4 op een rij, UNO, Slodderheks, Slot Siddersteen, Risk, Mens erger je niet, Domino bouwstenen, Monstro, Robo Rally, Rolit, ...

 

4 'hogere functies' waaraan we vanaf lagere schoolgids kunnen op inzetten.

 

 

Tijdmanagement, Planning en organisatie:

Wat eerst? Wat is de belangrijkste (volgende) stap? = efficient te werk gaan.

 

Eerst AL je werkgerief klaarleggen voor je de keuken gaat afbreken

Eerst je huiswerk, daarna gamen en dat allemaal voor het eten.

Eerst je sokken, dan je schoenen aantrekken

Tijdig je taak inleveren.

Heb je uuuuuren voor je naar school moet vertrekken?

Kom je vaker te laat of net veeeeel te vroeg?

Tips:

Geef elk vak een andere kleur en duid de kleuren ook in het agenda aan

Hang aan de deur wat er welke dag zeker mee moet

Leg niet altijd alles zelf klaar maar laat je kind de materialen verzamelen 

Zorg voor vaste opruimplekken

Gebruik een time timer, zandloper of app om tijd visueel te maken

 

Spellen:

Smartgames tegen de tijd spelen (bv. zo veel mogelijk opdrachten binnen bepaalde tijd)

Monza, Maak je boekentas en Draak Donderend van HABA, time's up, concept en concept kids, Robo Rally, ...

Taakinitiatie:

Starten aan de taak, ook al vind je ze niet leuk.

 

De was die dagen/weken in de mand blijft liggen (tot de onderbroeken op zijn)

Stoppen met spelen om aan tafel te gaan

'Moet ik de tafel nu echt weer klaarzetten?'

Altijd een extra aanspreking nodig voor ze effectief de jas kan aantrekken?

 

Tips:

Zorg voor een duidelijk afgesproken startsignaal

Spreek af wanneer wat af moet zijn en zorg ook hier voor een visuele voorstelling 

Start een nieuwe opdracht pas wanneer een vorige duidelijk werd afgewerkt 

Speel spellen die onmiddellijke actie nodig hebben, laat ze deze zelf klaarzetten en opruimen (spellen die wat opzetter nodig hebben werken hier ook op)

 

Spellen:

Halli Galli, Dobble, Speed Cups, Twister, Betrapt en gesnapt, Gris en grijp, Ski-bo, Burcht Sluiterschat, De Boomgaard (en zijn afgeleiden), Bert Bever, Little fox dierendokter, kolonisten van Catan, Monopoly, Monsterstrijd, Stratego, Zeeslag

Doelgerichte en volgehouden aandacht:

Bij de taak blijven zonder al te veel afleiding en  doorzetten!

 

Opruimen wanneer je steeds ander speelgoed tegenkomt… een uitdaging

Dat werkstuk afwerken zonder steeds je mail, FB, IG, … te checken

Het spel uitspelen, ookal vind je het niet zo leuk

Weglopen tijdens een voorleesverhaal, spel, ...

Niet in de kring kunnen blijven zitten

 

 

Tips:

Hou rekening met de leeftijd van je kind(eren) een kind van 6 kan zich ongeveer 10 minuten op 1 opdracht concentreren.

Bespreek van waar de afleiding komt (te makkelijke opdracht, prikkels, te veel,...)

Las een pauze in wanneer je voelt dat de aandacht ontsnapt

Bouw de concentratietijdspanne geleidelijk op en visualiseer de tijd

 

Spellen:

Alle Startgames en eigenlijk alle spellen op zich --> speel ze van de opzet tot het opruimwerk. Vlotte geesten, Jungle speed, Halli Galli, Speed Cups, Sterk als een draak, Gris en grijp, SET, Triominos

Zelfevaluatie/metacognitie:

Achteraf terugblikken op de opdracht. Hoe ging het?
 = De kunst om je talenten te benutten.

 

Ook naar jezelf kijken bij een ruzie

Hoe zou je die toren die net omviel steviger kunnen maken?

Pas je die spaghettisaus die vorige keer te pikant werd, aan?

hulp inroepen is zeker ok, denk wel ook zelf even wat je NOG zou kunnen doen

Tips:

Stop af en toe eens gedurende een spel en bekijk samen enkele strategiën

Stel vragen over wat je kind van zijn werk/tekening vind

Bespreek successen

Bespreek wat minder goed gaat en laat denken over andere oplossingen

 

Spellen:

Smartgames laten je steeds weer een andere oplossing bedenken, Doolhoven laten je ook je oplossingen steeds herbekijken, Mastermind, Schaken, Weerwolven, Cluedo, Scotland Yard, Ticket te ride, Stratego

 

 

 

 

Wat kan de ergotherapeut doen?

Zwakke ontwikkeling van Executieve functies kan je kind tegenhouden in het leren. 

Zelf ga ik kijken naar welk de sterke en zwakkere  EF’s van je kind zijn door vragenlijsten en observatie.

We gaan op zoek naar hoe we de sterkere kunnen inzetten om de zwakkere te verbeteren.

Het versterken van de EF streef ik na door Spel.

 

 

Op mijn IG-pagina Vind je deze opsomming ook nog. Contacteer mij gerust voor verdere vragen!

 

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.